100-jarig jubileum Brassband Canite Tuba
Dit jaar bestaat brassband Canite Tuba 100 jaar. Een bijzonder jubileum dat op 17 maart bij de jaaruitvoering in de Boeg werd gevierd. De andere concerten zullen dit jaar ook in het teken van het jubileum staan. Tevens verscheen een jubileumboekje met foto’s en verhalen uit de lange geschiedenis van de brassband. Canite Tuba treedt gemiddeld 12 keer per jaar op en dat al decennialang. Bij veel uitvoeringen, concerten en evenementen zijn ze niet meer weg te denken. In dit stuk kijken we terug op een eeuw lang muziek.
Door Jacob Roep
Fanfarekorps uit Buren
De naam Canite Tuba betekent in het Latijn “blaast de bazuin” en is door pastoor Beckers bedacht. Het begon als een fanfarekorps uit Buren dat in 1918 werd opgericht bestaande uit Douwe Jan Paulus Brouwer, Kuipers Tiemen Boelens en meester Tames Oud. Het korps was niet alleen bij feesten en activiteiten maar ook bij kerkelijke processies die met muziek werd opgeluisterd. Dankzij de 600 gulden die van de Buremer kapitein Gerlof de Jong werd geleend, konden veertien instrumenten worden gekocht. De onderwijzer Tames Oud van de lagere school in Buren werd gevraagd of hij directeur van het korps wilde worden. Vervolgens werden de aspirant leden getoetst door een commissie bestaande uit Tames, Douwe Jan Paulus (Brouwer) en KuipersTiemen (Boelens). Deze laatste twee waren ook lid van de fanfare in Nes geweest. Iedere week werd er `s avonds op een maandag en donderdag in de oude school in Buren geoefend. Dit had al spoedig resultaat want zes weken later werd op de Buremer kermis de eerste uitvoering gegeven.
De mannen van de beginjaren: Aai Metz (grote trom), Anne Boelens (bas), Wouter Oud, Jan D. Brouwer. Onderste rij: Tiemen Boelens, Oeke Metz (trombone), meester Oud, Piet Brouwer en Piet Tj. Kooiker.
In het begin was er enige rivaliteit tussen de korpsen van dorpen Nes en Buren. Daarover zijn diverse anekdotes bekend, zoals in 1930 toen Canite Tuba met een praalwagen aan de lampionoptocht in Nes meedeed. Het Nesser muziekkorps liep voorop in de stoet van kinderen met versierde lampionnen, fietsen en praalwagens. Bovenop de praalwagen had Canite Tuba een luidspreker en radio gezet waardoor hun muziek een flinke volume had. De leden van het Nesser korps ergerden zich hieraan. Vooral toen Canite Tuba met de eerste prijs er vandoor ging. Maar na een paar borrels werd het ze al gauw vergeven.
Muziek en toneel
Naast uitvoeringen verzorgde Canite Tuba ook regelmatig een toneelstuk waarbij de leden als acteurs optraden. Voor bepaalde rollen werd ook beroep op buitenstaanders gedaan. Aanvankelijk werden alle rollen door mannen vervuld maar vanaf 1950 stond de pastoor ook gemengd toneel toe. Vanaf dat moment speelden ook vrouwen mee. Naast een uitvoering in het patronaat werd ook vaak in Ballum opgetreden. Al helemaal na 1935 toen pastoor Koeleman in Den Haag met succes voor het behoud van de Ballumer lagere school had gepleit. Daarna volgde een feestdag waarbij Canite Tuba de muziek verzorgde. In café Nobel werden ook regelmatig uitvoeringen gegeven waarbij op een provisorische wijze een podium werd gemaakt. Daarop vond het toneelstuk plaats. Na veel lachen en gezelligheid werd de avond traditiegetrouw door Dirk Ruijgh, de “burgemeester” van Ballum, met een op rijm gestelde speech afgesloten.
Boven v.l.n.r. Pastoor Koelman, Frans Kienstra, Jan Oud, Teun Metz, Piet B. Kooiker, Piet Tj. Kooiker, Tiemen Boelens, Anne Kooiker, Willem Metz, Jaap Metz, Jan Brouwer en Willem Molenaar. Onder: Peetje Brouwer, Piet Brouwer, meester Oud en Jan Brouwer.
Een aantal jaren werd de jaaruitvoering ook met een toneeluitvoering van Nut en Genoegen uit Hollum gecombineerd. Vanaf 1986 werd op de jaaruitvoeringen geen toneel meer gespeeld. Wel waren er korte sketches waar Frans Hulsebos het grootste aandeel in had. Zo werd het publiek jarenlang getrakteerd op een avond vol muziek en humor.
Belangrijke momenten in de geschiedenis van Brassband Canite Tuba zijn onder andere: het optreden tijdens belangrijke voetbalwedstrijden zoals de wedstrijd GVAV tegen Ajax in Groningen en Geel-Wit tegen oud Feyenoord. In de jaren zeventig heeft Canite Tuba een LP laten maken samen met andere muzikale groepen op het eiland. Mede vanwege het drukke zomerprogramma doet de brassband weinig aan concoursdeelname. Toch heeft ze de laatste jaren enkele prijzen behaald zoals de zilveren spijker op het spiekerfestival te Bakkeveen en een eerste prijs op het muziekfestival te Schiermonnikoog.
Van fanfarekorps naar brassband
Na enige moeizame jaren na de oorlog werd in de jaren 1950 onder leiderschap van voorzitter Jan de Jong en met de frisse ideeën van Frans Hulsebos de vereniging van nieuw elan voorzien. Enkele instrumenten werden vervangen en in 1961 kwamen de eerste uniformen. In 1964 werd de drumband opgericht. Dat was een welkome aanvulling voor de fanfare bij het marcheren door de dorpen. Hiervoor werd de instructeur Van der Wal aangesteld. Gerrit Brouwer leidde de drumband van 1965 tot 1968 en daarna werd Jan Boelens de leider en instructeur tot 1990. De drumband werd met de komst van nieuwe leden een doedelzakband met de naam “The Islanders”.
In 1977 werd de fanfare omgevormd tot een brassband. Een brassband bestaat eigenlijk alleen uit koperen blaasinstrumenten. Brass is Engels voor koper, vandaar de naam brassband. De brassband bestaat uit koperblazers en slagwerkers. De brassband oefende eerst in de school van Buren, later in hetzelfde gebouw als hotel De Klok en thans in ontmoetingscentrum De Toel in Nes.
In het zomerseizoen treden Canite Tuba en The Islanders wekelijks op in de dorpen en op de campings. Deze optredens bestaan uit concerten en rondgangen. In het voorjaar geeft de vereniging een jaarlijkse uitvoering voor ieder die muziek leuk vindt. Het is een leuke en zeer gevarieerde muziekavond.
Groepsfoto van The Islanders gemaakt na het eerste optreden in de Boeg. Boven: Wim van Hijum, Harry de Jong, Johan Brouwer, Jan van Ledden, Anton Kiewiet, Joop Brouwer, Paulus Brouwer, Ben de Kruijff, Nico Oud. Midden: Marco Oud, Patricia Brouwer, Jan Kienstra, Sandra Oud. Onder: Arnold Molenaar, Gerlof Molenaar, Willem Brouwer, Herman de Kruijk, Joseph Molenaar.
Dirigenten
In de 100 jaar dat Canite Tuba nu bestaat, heeft zij maar zes dirigenten gehad. Tames Oud was de eerste dirigent en was tevens de langstzittende. Hij verzorgde ook de opleiding van nieuwe muzikanten. Nadat Frans Hulsebos in 1960 de opleiding van nieuwe muzikanten op zich nam en steeds meer de repetities leidde, werd bij het 50-jarig jubileum formeel het stokje aan hem overgedragen. Onder Frans zijn dirigentschap vond er veel verjonging plaats. Frans kon mooie verhalen vertellen en wist dit erg overtuigend te brengen, zoals bij de 55+-avonden die Cees Tanja organiseerde. Naar aanleiding van een concert van `t Heideblomke werd in 1977 het lidmaatschap bij de Katholieke Muziekbond beëindigd en sloot het korps zich aan bij de KNMF. Geleidelijk aan werd de fanfare omgevormd tot een brassband. In september 1985 werd Frans door Sip Boelens opgevolgd. Frans bleef echter wel de opleiding van muzikanten verzorgen. Onder Sip Boelens werd er meer ingezet op eigentijdse en specifiek voor brassband geschreven muziek. Tevens werd met veel enthousiasme aan een aantal concoursen en festivals deelgenomen en werden bij de jaaruitvoeringen veel muzikale grappen bedacht. Van 2010 tot 2013 werd de brassband geleid door de dirigent Gert van Veldhuizen. En hij werd opgevolgd door de op Ameland woonachtig zijnde dirigent Rodney Hol. Vanaf oktober 2017 is de huidige dirigent Egbert Scheffer actief. Hij is een gedreven dirigent en een brassband man in hart en nieren.
De Grauwe Duunkapel
In 1982 werd onder de vlag van Canite Tuba de Grauwe Duunkapel opgericht. Dit was een boerenkapel waarbij zowel muziek als gezelligheid centraal stonden. Ze traden op bij Amelander kermissen, het Rôggefeest, Midzomerfeest en bij tal van andere activiteiten. Dankzij deze optredens raakte de verenigingskas aardig gevuld en was het mogelijk in 1987 voor de volledige brassband nieuwe instrumenten te kopen. Hoogtepunten uit het 25-jarige bestaan van de boerenkapel waren de optredens in Birdaard bij de Elfstedentochten in 1986 en 1987 maar ook die in Amsterdam en Bremen. Er werden ook leuke uitstapjes naar Vlieland gemaakt. Na een doorstart werd de boerenkapel later tot een dweilorkest met de naam Rouspoelewee omgevormd.
Viering jubileum met jubilarissen
Op 17 maart werd bij de jaaruitvoering uitgebreid bij het jubileum stilgestaan. In een bomvolle zaal werd het publiek op een reis door de tijd met nummers van toen en nu meegenomen. Ook was er ruimte voor de nodige grappen en grollen. De verloting met prachtige prijzen welke gesponsord zijn door de plaatselijke middenstand leverde in korte tijd een prachtig geldbedrag op. Tijdens deze uitvoering is er ook afscheid genomen van de drummers Jan Boelens en Frits Kienstra. Zij waren ruim 50 jaar lid van de vereniging en besloten te stoppen. Ze zijn samen met Johan Brouwer, de eerste euphonium speler die dit jaar ook 50 jaar lid is, tot ereleden van de vereniging benoemd. Naast Johan zijn de volgende jubilarissen: Sip Boelens 60 jaar, Jannie Boelens 40 jaar, Douwe Brouwer 40 jaar en Tames Knoeff 25 jaar. Allen kregen een bloemetje, oorkonde en bijpassend speldje.
Nieuwe leden
Het orkest beschikt over een compleet instrumentarium. De muziekinstrumenten worden aan de leden in bruikleen gegeven. Alle leden van het orkest zijn amateurmusici en enkelen hebben diverse diploma's. Aan beginners en aspirant-leden kan Canite Tuba in samenwerking met de muziekschool Ameland een opleiding aanbieden. De brassband zoekt nog enkele drummers. Bent u geïnteresseerd? Neem dan contact op met de secretaris dhr. T. Knoeff via info@canitetuba.nl
Met dank aan Tames Knoeff en Johan Brouwer
Dit artikel is afkomstig uit een eerdere uitgave van magazine De Amelander en is met toestemming van de redactie geplaatst. © De Amelander