Beroemde Mondriaan en huisje Ruhwandl

Wat heeft de beroemde kunstschilder Piet Mondriaan (1872-1944) met het inmiddels gesloopte huisje Ruhwandl in Nes te maken? Zo’n beroemdheid en dat huisje breng je niet snel met elkaar in verband. Toch leidde een vraag uit Australië tot de ontdekking dat Mondriaan tussen 1908-1910 een portret van Gerarda Boogers (1891-1968) maakte. Zij trouwde in 1912 met Ernst Otto Max Ruhwandl (1886-1946). Ernst Ruhwandl kocht in 1933 het huisje in Nes dat later naar hem vernoemd zou worden. De vraag ging over een tekening van Ernst Ruhwandl. Dat is via een omweg in Australië terecht gekomen. Wie was deze Ernst Ruhwandl? En wat is de connectie tussen zijn eerste vrouw Arda Ruhwandl en Mondriaan?

Door Jacob Roep

Geschiedenis van huisje Ruhwandl

Huisje Ruhwandl was een heel klein en had op de voorgevel de jaarankers 1693 staan. Dankzij het kadaster is bekend wie vanaf 1832 in het huisje hebben gewoond. In 1832 was het van Thomas Roep (1790-1867). Hij was gehuwd met Jantje van den Brink. Thomas was boer en samen kregen zij vijf kinderen. Hij verkocht het huis voor fl. 400,00 in 1843 aan Jonkheer Daniel Wigbold Crommelin van Heeckeren (1811-1888). Hij was gehuwd met Metje Bakker uit Zaandam en kreeg met haar zeven kinderen. In 1856 kocht Dirk Willem Metz (1793-1870) het huis. Hij bleef ongehuwd. In 1873 kocht oud-pastoor Johannes Westers (1811-1881) het huis. Hij was pastoor op het Ameland tussen 1842-1853. Na zijn dood werd het verkocht in 1888 aan Catharina Johanna Stuut en Lolke Jans Wagenaar. Samen kregen ze vier kinderen.

In 1895 vond er een sloping plaats en werd het huis verbouwd en verkocht aan Gerko Scheltema. Gerko is zeeman en trouwde in Amsterdam met Antje Rijpstra. In 1919 verkoopt Gerko het aan Klaas van der Kooi uit Rotterdam voor fl. 771,00. Klaas is een halfbroer van zijn vader Schelte. Hij trouwt in 1884 met Adriana Visser uit Werkendam. In 1933 verhuist Klaas naar Rotterdam en komt het huis in handen van een Ruhwandl. 

Van Lansberg naar Ameland

Ernst Otto Max Ruhwandl werd geboren in Lansberg aan de Lech, Beieren. Hij was een zoon van Dominikus Ruhwandl en Johanna Maria Lindemann. Hij trouwde op 19 april 1912 met Gerarda (“Arda”) Boogers. Arda kreeg als jonge vrouw privéles van Piet Mondriaan. Zij volgde een opleiding aan de Kunstacademie Amsterdam en woonde te Bergen (N.H.) Tussen 1908-1910 heeft Mondriaan een portret van Arda gemaakt. Dit portret is tot 1989 in de familie Ruhwandl gebleven. Rond 1989 heeft Museum Freriks in Winterswijk het gekocht. Op 15 juni 2010 werd daar het portret gestolen. Deze diefstal werd door de internationale media opgepikt. Tot op heden ontbreekt ieder spoor van het portret.

Arda en Ernst Otto kregen twee zoons. Op 1 mei 1920 vond er een echtscheiding plaats. Ernst Otto is intussen architect en hertrouwt op 26 mei 1932 met Christina Jolles. Ernst Otto overleed op 1 november 1946 te Leeuwarden. Ondertussen werd zijn huisje in 1956 verkocht aan Johanna Amlia Ahn. Zij was lerares Frans in Den Haag. In 1960 komt er een kleindochter van haar te wonen: Emma Ernestine Belinfante. In 1965 woonde Geert Ruhwandl (1914-1999) er. Hij was een zoon van Arda en Ernst Otto. Een zoon van hem neemt het huisje later over. Recent werd het huisje verkocht en inmiddels is het gesloopt. Helaas, kwam hiermee een eind aan de geschiedenis van een bijzonder huisje.

Boven: Tekening van Ernst Otto Max Ruhwandl uit begin 1930, onder: Signering van ‘E.O.M. Ruhwandl’ 

Bijzondere tekening in Australië

Via Facebook nam een Australische vrouw contact met ons op. Ze bleek een tekening van een bloemenvaas te hebben die was gesigneerd door ‘E.O.M. Ruhwandl’. Via Google kwam ze Amelander Historie op het spoor en ontdekte ze dat Ernst Otto deze getekend moet hebben. Bij ons zijn geen werken van Ernst Otto bekend dus deze tekening bijzondere ontdekking. Op de achterzijde staat dat de tekening rond 1930 gemaakt is. Tevens is het in 1933 ergens geëxposeerd maar waar is onbekend. Ruim 80 jaar na dato is de tekening in ieder geval in Australië opgedoken en hoe dat kan, is vooralsnog een raadsel. Mocht u werken van Ernst Otto Ruhwandl kennen dan komen we graag met u in contact via info@amelanderhistorie.nl