De oude herberg in Ballum
Op deze twee foto's is de oude herberg in Ballum te zien.
Oude herberg
Aan de Camminghastraat 31 te Ballum staat een huis dat vroeger een oude herberg was. Volgens de jaarankers op het huis zal het in 1797 zijn gebouwd. Toch mag aangenomen worden dat al voor deze tijd op dezelfde plek een herberg moet gestaan hebben. De oude herberg deed ook dienst als logement dus verbleven er geregeld mensen van de wal zoals kooplieden. Zo werden hier de gasten voor het Slot ontvangen. Bij dit logement hoorde een groot wagenhuis met stallen voor de paarden. Tot slot zou het vroeger een soort slachthuis geweest zijn.
Anno 2013 is het opvallend dat op het huis de naam ‘horsewielen’ prijkt. Die naam verwijst naar drie dobbes die ongeveer 250 meter ten oosten van de Gerrit Kosterweg gelegen moeten hebben, aldus het Amelander woordenboek.
Eigenaren
Daar de familie Metz van meet af aan al een belangrijke bestuurlijke functies namens de Heer van Ameland innamen, zullen zij op een gegeven moment ook zorg voor de Naussause domeinen op zich genomen hebben. In ieder geval zal vanaf de Franse tijd Gerben Douwes Metz de oude herberg in Ballum gerund hebben. Mogelijk heeft het onder zijn gezag een metamorfose ondergaan daar de jaarankers 1797 aangeven. In het kadaster van 1830 is het geheel nog steeds in eigendom van Gerben Douwes Metz. Gerben Douwes Metz was net als zijn grootvader (Gerbrandus Metz) en vader (Douwe Metz) een man met een belangrijke functie. Tijdens de Franse bezetting was hij president van den gerechte Ameland.
Doordat de dochter van Gerben Douwes Metz, Jantje Gerbens Metz, met de landbouwer Dirk Pieters de Vries trouwde, kwam de herberg later in het bezit van de familie De Vries. Dirk Pieters de Vries was ook kerkvoogd en als dusdanig bij de opening van de kerk in 1832 aanwezig. Toen Dirk Pieters de Vries stopte met werken, nam zijn zoon Piet de boerderij en de herberg over. Een dochter van Dirk en Jantje de Vries, Bregtje de Vries, trouwde op 18 april 1839 met de uit Kollum afkomstige schoolmeester Gerrit Ailjes van Tuinen. Een zoon van Gerrit en Bregtje van Tuinen, Jan van Tuinen, neemt later de herberg van zijn oom Piet de Vries over. Jan trouwde met Jantje Gerbens de Vries. Ze kregen acht kinderen van wie hun zoon Gerrit later de herberg zou overnemen.
1. Antje Koster-van Tuinen, 2. Piet Koster, 3. Jan Klip, 4. Jetske Klip, 5. Jantje Klip, 6. Simon van Tuinen, 7. Bregje Klip-van Tuinen, 8. Gerrit van Tuinen, 9. meester Gerrit Ailjes van Tuinen, 10. Piet van Tuinen, 11. Jantje van Tuinen-de Vries, 12. Foeke van Tuinen en 13. Jan van Tuinen.
Gerrit Jans van Tuinen was de laatste kastelein van de oude herberg. Hij trouwde op 19 november 1903 met Ybeltje van der Mey. Ze kregen o.a. een dochter genaamd Anna Catharina die op 10 januari 1916 werd geboren. Zij trouwde op 20 mei 1943 met Hendrik Brouwer, zoon van Gerben en Grietje Brouwer-IJnsen. Anno 2013 is het gehele complex dat bij de oude herberg hoort nog in het bezit van de kinderen van Hendrik en Anna Brouwer-van Tuinen. Bij nadere beschouwing moet de herberg vroeger voor een dorp als Ballum vrij groot zijn geweest. Het vermoeden dat er bij de herberg ook een grote slachtruimte gevestigd was, kan dus best mogelijk zijn geweest.
Bijzondere vondsten van de herberg
De huidige eigenaren van het pand dat eerder de oude herberg was, hebben verschillende spullen gevonden die aan de tijd van de oude herberg doen denken. De onderstaande foto's geven u een mooi overzicht van die vondsten.
Foto links: een oude kraan die vermoedelijk in een biervat gezeten heeft. Foto rechts: oude glazen die in de herberg gebruikt zijn.
Foto links: bestek dat in de herberg werd gebruikt. Foto rechts: een oude fles die vermoedelijk uit Schotland komt.
Naast deze vondsten heeft de familie Brouwer ook een buideltas die al ruim een eeuw in het bezit van hun familie is.
Op deze twee foto's is de buideltas afgebeeld. De figuur op de tashaak met zwaard en weegschaal stelt duidelijk de gerechtigheid voor. De beugel zelf heeft ook klassieke niet-bijbelse motieven: de urnen en de mercuriuskop. De twee mannen en een vrouw hebben ook geen bijbelse betekenis. Gezien het feit dat Ameland vroeger sterk op Noord-Holland was georiënteerd, is de kans groot dat de buideltas daar is vervaardigd.
Mocht u ons meer over deze spullen kunnen vertellen dan verzoeken wij u contact met ons op te nemen via info@amelanderhistorie.nl.
UPDATE 26-11-2015: etensbord van de oude herberg
