Foppe de Jong deel 3
Het gezin van Foppe en Ieke
boven: Jelske, Antje, Foppe,Janke,Ieke,Trientje,Johanna,Jeanette
Voor:Hendrika, Jacoba,Ike,Pietje
4 van de 9 dochters (foto's Carla Alfrink)
Staande v.l.n.r.:Jeanette, Jacoba
Zittende v.l.n.r.:Johanna, Pietje
In deel 2 waren we aanbeland eind 1800, daar gaan we dan ook verder....
- In 1897 had Rijkswaterstaat weer het onderhoud aanbesteed voor dijken enz. Dit voor de periode tot 1900. Deze werken werden Foppe gegund voor de jaarlijkse prijs van fl. 14.516,00. Hierbij was ook de aanleg van een dijk op het eiland Rottum! Hoewel het het gehele voorjaar bijzonder nat was geweest, bleef het die zomer erg droog. Hierdoor vlotte het werk snel en was het in oktober reeds klaar. Andries Metz verzorgde het vervoer over water. Foppe bleef daar zelf als uitvoerder, terwijl Piet Bloem het werk op Ameland uitvoerde. D.m.v. briefwisseling hielden zij elkaar op de hoogte.
- Op Ameland begon in 1897 de aanleg van bos,hetgeen ook bij dit werk behoorde. In februari werd door 14 man 25.000 plantgaten gemaakt. In totaal werden 50.000 eenjarige dennen geplant. Ook werd er 25.000 m2 helm gepoot.
- In 1898 kreeg de NH-kerk in Nes een grote onderhoudsbeurt. Het betrof hier voornamelijk de vernieuwing van het dak. Er werden nl. 3800 nieuwe pannen gelegd met 135 vorsten.
- In 1899 is er een wrak in de Ballumerbocht opgeruimd. Dit is blijkbaar een moeilijk karwei geweest, hetgeen valt op te maken uit het aantal flessen jenever die hierbij zijn geconsumeerd nl. 8 liter flessen. Desondanks werd toch nog een winst van fl. 132,41 gemaakt van de aannemingssom van fl. 650,00.
- Het gemeentehuis te Nes is door Foppe in 1900 gebouwd. Hij had het karwei aangenomen voor fl. 4884,00. Het werd een verliespost van fl. 236,00.
- In de herst van 1900 werden in alle vier dorpen brandputten gemaakt voor de brandverzekering.
- In 1902 heeft Foppe een scheepshelling gebouwd op het zgn. "Kleine Leege", waar twee keer per jaar de postboot een schoonmaakbeurt kreeg. Voor iedere hellingbeurt kreeg Foppe fl.6,00. Een extra beurt tussendoor kostte fl.3,00.
- Foppe de Jong was in 1904 een der oprichters van de Amelander bloembollen vereniging, waar hij de functie van penningmeester vervulde. Deze vereniging heeft nog geen 10 jaar bestaan, maar er is wel een redelijke export geweest. De bollenveldjes te Nes lagen ten noordwesten van de korenmolen, richting Strandweg. Te Buren aan de noordkant van de huidige Paasduinweg. De bollenteelt is echter nooit een groot succes geworden.
- In 1905 was in februari een groot Duits schip om de Oost gestrand. Foppe zag er wel brood in om het schip weer vlot te krijgen en nam dit aan voor fl. 8250,00. Er moest extra materiaal worden aangeschaft, o.a.: 86 kg vet, 12 vijzels, 200 m. staaldraad, goten, enz. Aan loon voor de werklieden werd fl. 1500,00 betaald en loon voor de matrozen fl.318,00. De kosten voor de sleepboot bedroegen fl.700,00. Het schip kwam weer vlot en werd door de mannen van Foppe in Bremen afgeleverd. Enkele Amelander, waaronder Dirk Former en Jacob de Jong gingene mee. Vermeld werd in de onkosten opgaaf: Vertering en reiskosten van Bremen naar huis fl. 35,00. De bemanning van de sleepboot ontving een fooi van fl. 4,00. De verzekering betaalde fl. 7575,00 voor het afbrengen. Al met al leverde het Foppe een winst op van fl. 3313,41.
- In al deze jaren ging het bouwen van boerderijen en huizen ook gewoon door, maar de bijzondere zaken heb ik even aangehaald.
Foppe heeft ook nog een agrarisch verleden:
- Over het gehele eiland was Foppe in het bezit van landerijen. Verkregen, hetzij door aankoop of, in sommige gevallen in ruil als een opdrachtgever van een bouwwerk de rekening niet kon betalen. Het meeste land werd verhuurd aan diverse veehouders als weidegrond. Ieder stuk land of gedeelte van een bepaald gebied had een eigen benaming. Zo bezat Foppe o.a grond op de volgende plaatsen:'t Noordhiem te Ballum- de Mogdijk ten westen van Nes tot de hoge dijk- Haverpad ten Noorden van Nes- 't Berouw ten zuiden van Nes- Pakeduinland te noordoosten van Nes- Schrobbershoek ten zuiden van Nes- de Groete Leije ten zuiden van Nes/Buren- Willemsvleijen ten noorden van Buren- Jaapkeslân ten noordwesten van Buren- 't Nieuwland bij de wiel ten oosten van Buren- Zwartwoude ten zuiden van de Kooiplaats. Ook kocht Foppe in 1899 de Schorum ten westen van Nes voor fl.3595,00. Een groot perceel van ruim 12 Ha.
In dit kader is het verhaal van Anne de Jong wel leuk om te vermelden: Foppe de Jong liet voor de oorlog een stuk land egaliseren. Het werkvolk had daar de hele winter werk mee. Toen het vlak was moesten er nog akkers/ greppels in gemaakt worden. Het werkvolk haalde een grap uit en maakte er negen gelijke akkers in. 1 akker voor elke dochter van Foppe de Jong. Het perceel is er nog en heeft nog steeds 9 akkers. Het ligt aan de oostkant van Cyp de Jong zijn boerderij aan de Verbindingsweg.
Tot zover deel 3, hierna komt er nog een stukje over Foppe als exploitant van de veerdienst.
De grafsteen van zijn vrouw, en later van hemzelf staat nog op de katholieke begraafplaats in Nes, er is mij verteld dat het ontwerp uit Scandinavië komt en dat elke uitloper van de tak staat voor een dochter. (André Metz)