Notaris Sipke de Jong (1861-1945)

08-03-2017 16:14

Deze week kreeg ik vanuit de Historische kring Huessen de vraag of ik ook informatie had over notaris Sipke de Jong, familie van kardinaal De Jong, en bij leven notaris te Huissen. Nu wil het toeval dat ik een blikken doosje heb staan met daarin een briefwisseling gedurende 40 jaar van notaris Sipke de Jong met zijn familie op Ameland. Graag licht ik voor geïnteresseerden de deksel.

Door Anne de Jong

Sipke M. de Jong werd geboren 21 september 1861 te Nes, als vijfde kind van totaal acht, van het echtpaar Jan Sipkes de Jong (1821-1907) en Jelske Jans Metz (1822-1891). Jan Sipkes was de broer van Sippe Theunis en Sip Pieter waar ik al eerder eens iets over geschreven heb. Vader Jan was gemeenteontvanger, aannemer van de zeewering-werken op Ameland en gedurende 40 jaar lid van het RK-armbestuur. Op Jan zijn oude dag hield hij ook nog jongvee. De familie woonde in een commandeurswoning aan wat nu de Reeweg is, waar nu mijn ouderlijk huis staat. Ook wel bekend als bisschopswoning. Ouders Jan en Jelske zien we op de foto rechts.

Sipke zijn oudere broer heet Jan (zie foto links). Die was bakker en boer in Nes en werd de latere vader van kardinaal de Jong. Verder was er een Grietje die trouwde met Jacob Mosterman in Buren, Julia die trouwde met zeeman Jan Metz (zoon was Sip van Juul). De zusters Trientje, Aaltje, Janke en Doortje bleven ongehuwd.

Sip zijn vader was niet onbemiddeld en daarom kon Sip ook aan de wal doorleren. Uiteindelijk werd hij in 1899 benoemd door de Kroon tot notaris in Huissen. Hij is dat ruim 40 jaar gebleven.

Sipke heeft op afstand altijd een belangrijke rol gespeeld voor de Amelander familie. Hij is het geweest die voor een belangrijk deel de priesterstudiën betaald heeft voor eerst neef Jan, en later ook Julius en Wieberen. Die hebben later dan ook altijd veel contact gehouden met hun oom Sipke en zijn vrouw Anna Alard en later hun enigste dochter Annie met haar man dokter Goossens. Ook met de andere familie werden de contacten goed onderhouden. Vooral middels briefwisselingen, waar vaak foto’s in waren bijgesloten.

Links: Sipke, dochter Annie, moeder Anne in 1915. Rechts: het notarishuis in 1906.

Financieel kon Sipke wel een potje breken. Wat ook bleek uit vakanties die hij hield in een Belgische badplaats of in Ems, Deutschland. Zo schrijft hij eens over drie verkopingen van grasgewas per dag. Wat veel werk opleverde. In de crisisjaren dertig werd het minder met de inkomsten. Toch schrijft hij dat hij Jan bij zijn bisschopsbenoeming had aangeboden om hem de bisschopsring te schenken of anders een kruisbeeld voor op zijn werktafel. Het kruisbeeld in nu in mijn bezit.

Dit is de Huissense Umdracht, een jaarlijkse processie. In het midden loopt de net benoemde bisschop Jan de Jong. Een dag eerder was hij met veel eerbetoon en plechtigheden verwelkomt in Huissen.

In een brief van 18 juni 1907 aan zijn zuster Aaltje kijkt hij terug op het sterven van hun vader een week eerder. Hij had fl. 15,- aan de pastoor en fl. 15,- aan de paters gegeven om daarvoor het “H. Misoffer” te doen. Ook neemt hij de rouwbrieven voor zijn rekening. Verder schrijft hij: "dat wanneer Janke en Trientje met hun beiden willen gaan wonen, kunnen ze dat gerust doen. Hij had hierover met Anna, zijn vrouw, gesproken en wij vinden het best om wat bij te springen. Ze hoeven dus niet bezorgd te zijn. Wij zullen zorgen dat ze netjes kunnen leven en als Door en jij Aaltje later ook bij Janke en Trientje wonen gaan zal er wellicht niet veel hulpmeer nodig wezen. Enfin overleg maar eens met oom Theunis." Zo zorgden ze voor elkaar in een tijd dat er geen sociale voorzieningen waren.
Als Janke brieven kreeg van haar broer de notaris dan werden die altijd voorgelezen aan de rest van de familie. Sipke pochte daarin wel eens dat hij fl. 500,- verdiend had aan een bepaalde transactie. Janke wilde dat bedrag echter niet bekend maken aan de familie en las dan als ze bij de betreffende passage kwam:"Ik heb zoo... zoo..veel geld verdiend."

Drie generaties. De kleinkinderen heten Jaakske en Anneke. Daarnaast dochter Annie met haar man chirurg Goossens.

Zo rond 1940 kan Sipke rentenieren en verhuisd naar Mariëngaarde in Tilburg, een tehuis voor welgestelde notabelen. Het mooie notarishuis in Huissen wordt kort na de geallieerde operatie Market Garden op 2 oktober 1944 gebombardeerd. In januari 1945 krijgt het bejaardenhuis Mariëngaarde een V-bom op hun dak. Daarbij zijn 22 doden te betreuren. Notaris Sipke sterft 11 juni 1945. Hij is dan 84 jaar oud. Later meer over de ongehuwde zusters Janke, Grietje, Aaltje en Trientje.

Met dank aan Hans Hoen uit Huissen voor aanvullende informatie en een foto.