Op zoek naar Klaaske

Mijmeringen en wetenswaardigheden bij een foto, gevonden op de internetsite van Oud Amelandt

Door Lia Hoekstra 

Klaaske Freerks van der Laag (1851-1893)

    Hun namen raken in de vergetelheid,  de mensen van weleer op de oude foto zijn:

Siebe Visser -  Douwe Sijke -  Risje - Gosse Dirkje -  Klaaske van der Laag - Douwe Appelman

Het contrast tussen de oude boerenvrouwen in het zwart gekleed, met een kaperke¹ op het hoofd en de jonge vrouw rechts op de foto is groot. Haar gezicht is ernstig. Ingetogen ogen, brede jukbeenderen, dik opgestoken donkerblond haar, het zijn deze uiterlijkheden die herkenbaar zijn in onze familie. De boer  rechts op de foto leunt op zijn spitvork, hij heeft de grond omgewoeld, de vrouwen zitten op hun knieën en rooien de aardappelen van  het land. De eepelkörf² staat voor de jonge vrouw, het kleine jongetje links leunt op de schouder van Oate³ en kijkt mee. Door de sterke familietrekken zijn wij in de veronderstelling  dat de jonge vrouw onze  Klaaske Freerks van der Laag  moet zijn. Zij is echter Klaaske Drieuwes van der Laag (geb. 11-05-1896).  Deze Klaaske is een nicht, vernoemd naar haar jong overleden tante  Klaaske Freerks.

Een nagelaten fotoalbum met vergeelde foto’s brengt meer duidelijkheid. Een jonge vrouw in boerenkleding, met lange rok in gestreept flanel, kijkt ongemakkelijk in de camera. Haar houding is geposeerd, met een hand onder de kin en in de andere hand een boek. Toen de foto werd genomen vermoedde zij nog niet het zware leven dat haar te wachten stond. Ze kijkt verwachtingsvol in de camera. De omstandigheden waarin zij leeft zijn moeilijk. Desondanks  straalt zij bescheidenheid  en kracht uit. Zij is onze Oermoeder, Klaaske Freerks van der Laag.

Klaaske Freerks werd geboren op 17-10-1851 in Ballum als dochter van Freerk Klazes van der Laag en Antke Jans Roep Zij groeide op in een tijd van armoede en de overlevering vertelt ons weinig over  haar jonge jaren.. Op 28-jarige leeftijd trouwde zij met Jan Jansz Visser, uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren: Maria Visser, Anna Visser en Jan Visser. Volgens de analen  is Jan Janz overleden op 08-10-1886.  De jonge weduwe moest het alleen verder zien te rooien tot 16-05-1888. Toen trouwde zij met Rinze van der Meij uit Ballum, weduwnaar van Tietje Ruijgh, vader  van Ybeltje  van der Meij en Pieter van der Meij. Door dit huwelijk konden de vijf kinderen weer in gezinsverband opgroeien. Met Rinze kreeg Klaaske  nog drie kinderen:  Freerk van der Meij, Hieke van der Meij en Douwe van der Meij. Kort na de geboorte van Douwe  is Klaaske op 41-jarige leeftijd overleden op 05-09-1893.

Hoe het toen verder ging met het moederloze gezin is nauwelijks bekend, wel weten we dat de tweejarige Hieke werd ondergebracht bij wethouder Gerrit Dokter en zijn vrouw Antje in Hollum, tot haar huwelijk met Cornelis Montes Visser. Zij waren mijn oma en opa.

^{-----------------------------------------------}

¹kaperke =  klederdrachtmutsje

²eepelkörf = mand voor aardappelen

³oate = grootmoeder, de oudere

Met dank aan Pieter Jan & Tineke Borsch