Presentatie van het Groat Amelander Woa'deboek

Op 15 november werd op de Burgemeester Waldaschool in Nes het Groat Amelander Woa'deboek gepresenteerd. Voordat het eerste exemplaar zou worden overhandigd,  stond de avond in het teken van de Amelander cultuur. Docent en bestuurslid Meinte Bonthuis van 'De Ouwe Pôlle',  de cultuurhistorische stichting die de avond organiseerde, leidde het programma in. Het begon met een korte lezing van taalkundige Siebren Dyk van de Fryske Akademy over de kenmerken van het Amelander dialect. Daarna volgde een voorstelling van theatergroep Sameland. Zij hielden komische sketches (herkenbaar voor elke Amelander) en zongen mooie liederen over Ameland.

Siebren Dyk vertelt over de kenmerken van het Amelander dialect

Hierna werden door leerlingen van klas 4 iPads uitgedeeld. Een twintigtal aanwezigen kregen die voor een quiz over het Amelander dialect via Kahoot. Op een groot bord stonden multiple-choice vragen over het Amelander dialect. Alle deelnemers moesten die vragen via hun iPad beantwoorden. De scores werden bijgehouden en na elke vraag zag je de tussenstand. Na twintig vragen kwam er een winnaar uit de bus. Overigens was er geen enkele deelnemer die alle vragen goed had. Er zijn voldoende Amelander woorden en zegswijzen collectief weggezakt. Gelukkig is het nieuwe woordenboek een handig hulpmiddel om die op te zoeken.

In de pauze konden alle aanwezigen de voorwerpen van een aantal leerlingen uit klas 4 bekijken. De voorwerpen kwamen uit hun families en het verhaal achter het voorwerp kon worden gelezen. Zo ging een verhaal over een 65 jaar oud peteroliestel. Ook werd in een lokaal oude foto's van Amelander gebouwen met foto's van anno 2016 vergeleken. Verder hadden de leerlingen met hun docent Meinte Bonthuis naar diverse Amelander commandeurshuizen kadastraal onderzoek vanaf 1832 tot heden gedaan. Die gegevens konden ook worden bekeken.

Na de pauze vertelden Joke Mosterman en Peter Kienstra over hun heemkundeproject 'Op avontuur op Ameland' wat als doel heeft de Amelander scholieren meer over hun omgeving te laten leren. Dit gebeurt op een verhalende en actieve manier die bij de belevingswereld van de jeugd aansluit. In het huidige schooljaar worden nog pilots in sommige klassen gehouden. Vanaf augustus 2017 zullen op alle Amelander basisscholen de groepen 5 tot 8 in dit heemkundeproject worden onderwezen.

Na de presentatie van het project nam Meinte Bonthuis weer het woord en liet hij de uitkomsten van een enquête onder de Amelander scholieren zien. Deze enquête was vergelijkbaar met die taalkundige Mathilde Jan sen in 2002 onder BWS-scholieren hield. Meinte Bonthuis had dezelfde vragen aan de 150 scholieren gesteld. Nu we bijna 15 jaar later zijn, blijken een aantal zaken nauwelijks veranderd te zijn, zoals de herkomst van de ouders van de leerlingen. De meest opvallende uitkomst was het dialectgebruik onder de leerlingen. Waar in 2002 nog ruim door de helft van de scholieren met elkaar dialect werd gesproken, is dat nu nog maar een kwart. Een flinke daling dus wordt er onder de jongeren steeds minder Amelands spreken. Op de vraag of er binnen het onderwijs Amelands als vak gegeven zou moeten worden, antwoordde precies de helft van de leerlingen daarvoor te zijn. De andere helft wilde dat liever niet.

Sybren Dyk geeft aan Thea Oud het eerste exemplaar van het Groat Amelander Woa'deboek

Tot slot voerde bezorger van het Groat Amelander Woa'deboek Siebren Dyk het woord. Hij vertelde hoe de werkgroep bestaande uit wijlen Tiemen Boelens, Anke Nagtegaal-de Boer, Antje van Seventer-Nobel, Richard Veltman en Jacob Bakker onder leiding van wijlen Anton Oud het eerste woordenboek had samengesteld. De werkgroepleden vertelden om de beurt over hun herinneringen aan deze bijeenkomsten en hoeveel werk Oud had verzet. Later werd door Oud het plan gevat om een uitgebreidere versie te publiceren. Helaas, werd hij ziek en heeft hij de publicatie van het Groat Amelander Woa'deboek niet mogen meemaken. Wel werd hij voor zijn verdiensten gehuldigd door maar liefst twee burgemeesters, die van Joure en Ameland. Uiteindelijk nam de vrouw van Anton Oud, Thea, het eerste exemplaar in ontvangst. Ze bedankte alle mensen die aan de realisering van het woordenboek hadden gewerkt en verklaarde heel erg blij te zijn dat het nu af is. Tot slot droeg ze een gedicht van Anton Oud in het Amelands voor.

Bekijk meer foto's van de boekpresentatie!