Japik de roggebroodbakker

09-12-2018 16:30

Foto links: Op de wagen Klaas Oud van Thames Jan, Japik steekt de roggestuken omhoog. Foto rechts: De rogge komt uit de Vleijen, van het perceel met de naam Kokkedunen. Op de achtergrond de Algemene begraafplaats

Dit keer een serie foto's van mijn opa Jacob de Jong, Japik was zijn bijnaam. Hij was boer en roggebroodbakker, evenals zijn vader Jan. Op de schrale akkerbouwgronden op Ameland werd voornamelijk, rogge, haver, aardappelen en bieten verbouwd.De rogge was meestal van het ras Petküser en het oude Amelander ras. De haver werd gebruikt voor de paarden, de kippen en soms de varkens. De rogge werd gedeeltelijk gemalen en naar de bakker gebracht voor eigen roggebrood. Wat overbleef ging naar het vee.

Foto links: Japik in het midden bij de dorsmachine. Foto rechts: Japik staat links.

Jacob (1894-1980) had zelf enige percelen in de Vleijen. Onder andere een stuk dat heet de Kôkkedunen, waar ik nu een deel van in bezit heb en een stuk met de naam Wiebedunen, hier staan nu bomen. In oktober werd het vaak geploegd en dan kwam er winterrogge in, wat meestal in juli geoogst werd. De eigen rogge werd na het dorsen opgeslagen op de zolder boven de bakoven. Het was daar warm en droog. Met een houten schep werd het dagelijks omgezet zodat het rogge goed droog werd.

Foto links: Jacob Jans de Jong (1894-1980), foto midden: Japik met zijn hulp Theodardus Oud en foto rechts: vader Jan de bakker (1857-1930)

Soms lieten boeren de rogge te lang op het land liggen en was het niet goed droog. Die rogge was dan muf en stonk. Die was niet meer geschikt om mee te bakken.
Ieder kon voor elke zak rogge die hij inleverde, in de winter 35 roggebroden terugkrijgen. Ze moesten dan alleen nog 15 cent per brood bij betalen voor het bakken. Vrijwel altijd verkocht mijn opa de Amelander rogge aan Koopmans meelfabrieken in Leeuwarden. Hij kocht dan buitenlandse rogge terug. Dan was droger en van betere kwaliteit. Bovendien kon hij dan uit één zak 5 roggebroden meer bakken omdat het meer water opnam. De aangekochte rogge kwam al gemalen van de wal. Een enkele keer liet hij het malen bij de Nesser molen, maar vanwege de mindere kwaliteit van de Amelander rogge was dat dus niet gebruikelijk.

Brood bakken in bakkerij De Jong op Ameland

De vader van Jacob had de bijnaam Jan de bakker (1857-1930). Hij kocht de woning met bakkerij in 1890 van zijn vrijgezelle oom Andries. De nazaten van diens broer Sipke zijn de huidige bakkerij De Jong. Opa Jacob zijn zoon Jacob nam de bakkerij over in 1955. Na diens pensionering ging de roggebroodbakkerij over naar de huidige bakkerij De Jong. Het roggebroodbakken bleef zo in de familie.