“Veerdam Holwerd in 1932 gesloten op last van den minister”
Gedoe over de monopolie-positie van Wagenborg Passagiersdiensten en vertragingen op de dienst Ameland-Holwerd v.v. lijkt van de laatste jaren, maar dat is het niet. In het begin van de zomer van 1932 liepen de gemoederen ook al hoog op, lezen wij in het historisch archief van WPD. Eind juni 1932 berichten veel kranten over een door de minister ingesteld verbod van aanleg op de pier van Holwerd.
In de jaren dertig was de Rijksveerdienst tussen Ameland en Holwerd verpacht aan N.V. Wagenborg Passagiersdiensten te Delfzijl. Maar in 1930 startte de Amelander ondernemer Olivier een concurrerende veerdienst. Dit was de minister van Waterstaat een doorn in het oog. De minister kondigde dan ook al vrij gauw aan dat hij voornemens was de aanlegsteiger op de pier te Holwerd voor particuliere schepen te sluiten. Op woensdag 29 juni 1932 werd tot deze maatregel overgegaan. Met voor die tijd grote gevolgen en waarbij de gemoederen behoorlijk opliepen. “De Water(geuzen) hernemen… de Veerdam!” kopt één van de krantenberichten uit die tijd. “De zee is vrij, de lucht is vrij. Dat het ook de menschheid zij, dat is ons streven! (naar Domela Nieuwenhuis), opent hetzelfde artikel over deze kwestie.
De maatregel was vooral gericht tegen ondernemer Olivier, die door de meerderheid van de Amelander bevolking werd gesteund. Toen bekend werd dat de minister door een verbod van aanleg de particuliere dienst probeerde uit te schakelen, ontstond op Ameland spontaan een adresbeweging (= actie om door indienen van adressen bij de overheid iets gedaan te krijgen, red.), maar dit mocht niet baten.
“Toen woensdag de aanlegsteiger te Holwerd zou worden gesloten, werd op het eiland bekend gemaakt, dat men tegen dezen maatregel wenschte te protesteeren. De particuliere boot, genaamd “Friesland”, vertrok met een aantal Amelanders aan boord, onder wie men opmerkte den heer D.J.J. Visscher, voorzitter van de VVV te Nes, tevens secretaris der gemeente Ameland en de heer C. Bruin, voorzitter van de VVV te Hollum, tevens wethouder der gemeente Ameland. De “Friesland” ging ondanks het verbod meeren aan den aanlegsteiger te Holwerd, terwijl het gezelschap den pier betrad. Rijkspolitie was aanwezig, die tegen den ondernemer van den particulieren dienst en tegen ieder lid van het protesteerende gezelschap proces-verbaal opmaakte.”
“Alles had een zeer ordentelijk verloop,” meldt de Alkmaarsche Courant van die dag. Een ander krantenartikel vermeldt: “Eenigen van hen zonden vanuit Holwerd een telegram van den volgenden inhoud aan den minister van Waterstaat: “De eerste bekeurden protesteeren als vrije Friezen tegen de willekeurige afsluiting van een rijksweg en verzoeken verandering”. De kapitein van den particulieren dienst verzette toen in letterlijken zin de bakens en legde in den namiddag een nieuwe dienst Ameland-Vaste wal in en wel op Zwarte Haan onder Sint Annaparochie.”
“Pas echter was de geheele overvaart in handen van den Rijksveerdienst, of deze zag zijn plannen gedwarsboomd door een macht, die sterker is dan het wettelijk gezag: nl. het water. Reeds den tweeden dag zaten de booten van den Rijksveerdienst aan den grond en waren onmachtig het groote gezelschap, dat oversteken wilde, naar het eiland te brengen. De particuliere onderneming “Friesland” echter, vond op haar nieuwe baan voldoende water, zoodat ondanks den minister en den Rijksveerdienst, de verbinding tusschen Ameland en den vaste wal nog steeds bestaat. De particuliere dienst namelijk is in het voordeel van een diepe geul, die de overvaart vice versa in één getij steeds mogelijk maakt.”
“Plotseling is nu het uitzicht der dingen veranderd. Nu de vaart Holwerd-Ameland gestremd is, haasten de autobussen en tal van passagiers zich in de richting van Hollum of van de Zwarte Haan, om vandaar uit den overtocht te maken. Wel zijn vandaag enkele tientallen passagiers, die te Holwerd waren gestrand, per barkas naar het eiland overgebracht, doch dit gaf zeer veel oponthoud en tevens was het de eerste inbreuk op den gloednieuwen wettelijken maatregel: ook de barkas behoorde toe aan een particulier.”
Bron: WPDetails april 2017