Oude putten op Ameland

Bij het voormalige gemeentehuis te Nes zijn tijdens werkzaamheden aan de riolering oude putten gevonden, de vraag is of dit bijzonder is. Deze putten dienden voor de drinkwatervoorziening. De waterleiding werd op Ameland aangelegd in 1960/1961,  daarvoor was men aangewezen op de eigen (drink)watervoorziening.

Alle oude woningen op het eiland hadden de beschikking over waterputten om grondwater naar boven te halen en een regenwaterbak. Nog steeds komen we de waterputten bij de oudere woningen tegen. De meest oudste waterputten zijn op het Weststrand van Hollum gevonden, deze zijn afkomstig van het dorpje Sier dat ooit onder de duinen is verdwenen en later door kustafslag op het strand boven kwamen.  Ook bij het welbekend Slot van de Van Cammingha’s hebben we, tijdens de uitbreiding van het gemeentehuis, waterputten aangetroffen. Waterputten bestonden uit verschillende materialen, zo werd op het genoemde strand bij Hollum putten gevonden opgezet van kleizoden maar ook van houten (wijn)tonnentjes.  Later werden de waterputten opgezet van baksteen. Bij het genoemde Slot in Ballum vonden we een combinatie van deze materialen in een put het onderste deel was gemaakt van een houten ton terwijl op een hoger niveau een soort wagenwiel om de houten put was gelegd en de waterput verder was opgehoogd met metselwerk. Dit metselwerk was vervolgens van een dikke kleilaag voorzien, vermoedelijk om het zoute water uit de put te weren tijdens de vaak voorkomende overstromingen. Het is verstandig om deze putten in de grond te laten en eventueel te vullen met zand, zodat men er later nog eens naar kan kijken. 

Een anekdote van Douwe de Boer over een waterput van zijn opoe Visser:

In 1946 vertrokken mijn ouders met mij en mijn jongere zusje naar Amsterdam. De schoolvakanties brachten we echter door bij Opoe op Ameland. In de tuin stond boven een waterput boven de grond afgewerkt meteen gemetseld vierkant, met een emmer voorzien van hengsel, aker genaamd, en een lange stok konden we water uit de put halen. In huis in een hoekje van de keuken was boven een regenbak een vierkant opgemetseld tot een hoogte van ongeveer 50 à 60 cm ook hier een Aker maar dan aan een touw.

Daar heb ik wel mee meegemaakt dat er tijdens een zeer droge zomer er nog nauwelijks water in de put en regenbak aanwezig was, dus zuinig met water! In de duinen was, tijdens droogte, nog wel eens drinkwater te vinden.

Het huisje van Opoe was niet groot we sliepen op zolder en er was nog een bedstee. Ook was er een schuur aan het huisje gebouwd via een deur kon men van de schuur in het keukentje komen. Zo gebeurde het dat toen er een geit met een jong geitje in de schuur stond, het jonge geitje liep meestal los, het jong het keukentje in rende en op de regenbak sprong, maar de deksel stond open en hij verdween in de regenbak. Mijn oom is hem zeer snel nagesprongen en heeft hem gered. Maar al het regenwater was bedorven en de regenbak moest leeg en schoon gemaakt worden.