Vroegste vermelding hervormde kerk te Hollum uit 1678

Het gemeentearchief op Ameland bevat bijzondere archiefstukken. Eén daarvan is de bovenstaande kopie ('copia') over de opening van de hervormde kerk te Hollum uit 1678. Bij het onderzoek naar de gebrandschilderde ramen uit deze kerk werd dit archiefstuk gevonden. Het geeft ons een idee hoe de opening van de hervormde kerk in Hollum verliep. In 1569 was de vorige hervormde kerk verwoest dus was de kerk pas na 100 jaar hersteld. Tot op heden is het onduidelijk waar de hervormde gemeente in die periode gekerkt heeft. 

De volgende tekst staat in de copia:

Copia uit een geschrift gevonden in de [...]tarie van Ameland en met goedvinden van de Kerkenraad van Hollum tot gedagtennisse voor de nakomelingen alhier in de Bijbel aangetekent.

 

Int Jaar 1678 Den 14 December is Tot Hollum op Ameland, voor de eerst reijs een Predicant gedaan, door Domene Cornelis Jacobs Schellinger uit het eerste Capittel Haggai vers 14 in de groote Kerk, daar van het Christendom geen kennis heeft, dat voor deesen daar in gepredikt is.

 

Alzoo hij al over Hondert Jaar en nog meer in [...] vervallen geweest en nu door een kloekmoedig aanstaan van de Gereformeerde Gemeinte met liefde hebben opgebout met lust en ijver om de Godsdienst te oefenen. Men Seijt dat dese Kerk van de Heijdens eerstmaal Soude zijn gebouwt. 

 

alzoo men eenige Heijdense Afgoderij doenmaal vondt als dese Kerk weder opgebout werde in Den Jare 1679 Den 14 December.

 

(was vertekent)

Jan Klasen

Bij opgravingen in de jaren 1970 zijn fundamenten van drie kerken op de plek van de hervormde kerk aangetroffen. De oudste sporen komen uit de elfde eeuw vandaan en zijn van een houten kerkje. Waarschijnlijk was die plek al heilig voordat de eerste kerk werd gebouwd. Dus in de tijd dat Ameland nog geen eiland was en het christendom in deze regio onbekend was. Uit de bovenstaande tekst blijkt dat men in 1678 zich hier ook van bewust was in termen als "Heijdense afgoderij".

Tot slot koos ds. Cornelis J. Schellinger bij de opening van de hervormde kerk voor het toepasselijke Bijbels vers Haggai 14. De tekst uit deze vers gaat over het hervatten van het werk aan Gods huis waarmee hij de herstelde kerk zal hebben bedoeld. Dankzij het geloof in Gods Geest vonden ze de bereidwilligheid om het werk aan Gods huis te hervatten. Zoals we nu weten, mocht het resultaat er zijn...